Në një kohë ku çdo mesazh, mendim apo ndjenjë mund të shprehet me një emoji apo një “seen”, komunikimi ballë për ballë po humbë terren. Ndonëse jemi më të lidhur se kurrë por përmes teknologjisë, po bëhemi më të shkëputur emocionalisht nga njëri-tjetri. Kjo ndarje e padukshme po e bën gjithnjë e më të vështirë për individët, sidomos për të rinjtë, të ndërtojnë aftësi të thella sociale në kohë reale.
Ndikimi i komunikimit dixhital: lehtësi që pengon zhvillimin
Platformat dixhitale ofrojnë komoditet, por edhe shkëputje nga realiteti emocional. Ndërveprimet janë të redaktuara, të menduara dhe të kontrolluara, shumë larg spontanitetit dhe ndërlikimit të një bisede të gjallë ballë për ballë.
“Kur komunikimi bëhet lehtësisht i menaxhueshëm, humbasim aftësinë për të përballuar situatat reale të ndërlikuara.” — Dr. Sherry Turkle
Kjo çon në një varësi të tepruar nga teknologjia për t’u shprehur, duke reduktuar mundësinë për të ndërtuar vetëbesim në situata sociale. Dhe më keq akoma, kjo varësi shpesh thellon ankthin social, duke krijuar një rreth vicioz: shmang komunikimin sepse nuk je i sigurt, dhe nuk je i sigurt sepse nuk e praktikon.
Barrierat që pengojnë komunikimin ballë për ballë
Zhvillimi i dobët i aftësive të komunikimit ballë për ballë nuk është vetëm rezultat i teknologjisë. Ai ushqehet nga një sërë pengesash që shfaqen në mënyrë të ndryshme:
-
Barriera emocionale: ndjenja si frika e refuzimit, ankthi dhe ndrojtja mund të bllokojnë komunikimin autentik.
-
Barriera fizike: mjediset me zhurmë, distanca apo pengesat fizike ndikojnë në mënyrën sesi perceptohet një bisedë.
-
Barriera kulturore dhe gjuhësore: ndryshimet në mënyrën e të shprehurit apo kuptuarit krijojnë keqkuptime.
-
Barriera njohëse: përpunimi i ndryshëm i informacionit mund të ngatërrojë ose të ngadalësojë komunikimin.
-
Barriera sistematike: mungesa e roleve të qarta ose e strukturës në mjedise sociale dhe arsimore e dobëson praktikën e komunikimit.
Si mund të përmirësojmë aftësitë e komunikimit ballë për ballë?
Për të rindërtuar kompetencat sociale, nuk mjafton të kuptojmë vetëm problemin, duhet të veprojmë. Ja disa strategji konkrete:
-
Zbuloni pengesat personale: a është frika nga gjykimi që ju pengon? Apo mungesa e përvojës? Njohja e tyre është hapi i parë drejt përmirësimit.
-
Praktikoni dëgjimin aktiv: mos prisni radhën për të folur, dëgjoni për të kuptuar. Përdorni pyetje, parafrazime dhe vlerësime.
-
Kërkoni situata të gjalla: klubet shkollore, aktivitetet komunitare, debatet dhe ekspozimet janë terrene ideale për të zhvilluar këto aftësi.
-
Vëzhgoni sinjalet joverbale: mësoni të lexoni trupin, fytyrën dhe tonin e zërit, janë gjuha që flet para fjalëve.
-
Empatia: vendoseni veten në vendin e tjetrit. Është ura më e sigurt drejt mirëkuptimit të vërtetë.
-
Kërkoni feedback: pyesni: “Si e përjetove bisedën me mua?”, është një mënyrë e guximshme për të mësuar dhe për të rritur vetëdijen sociale.
Këshilla për prindër dhe edukatorë:
-
Mos lini teknologjinë të zëvendësojë dialogun e gjallë.
-
Krijoni hapësira ku fëmijët duhet të komunikojnë realisht, jo virtualisht.
-
Vlerësoni përpjekjen për komunikim, jo vetëm saktësinë.
-
Nxitni pyetje, dialog, debate të vogla në ambient shtëpie apo klase.
